Archiwum kategorii: zioła rozkurczowe

Dzika róża

Preparaty z dzikiej róży mają działanie witaminizujące, immunostymulujące, wzmacniające, przeciwzapalne, antyalergiczne, przeciwobrzękowe, moczopędne, odtruwające, prebiotyczne, wzmacniają naczynia krwionośne oraz działają delikatnie rozwalniająco. Osoby z chorobami układu oddechowego i rekonwalescenci powinny korzystać z jej przetworów, związki zawarte w różach wspierają regenerację nabłonka i kondycję płuc. Róża słynie z bogactwa witaminy witaminy C, której ma znacznie więcej niż cytrusy. Zawartość w owocach świeżych może sięgać 5%, natomiast w suszonych lub mrożonych spada nawet do ilości śladowych, niemniej zwykle mieści się między 1-2%. Wartość witaminy spada po przemrożeniu owoców, natomiast wzrasta ich słodycz, ilość pektyn i poprawia się ich smak.

Czytaj dalej...

Nawłoć pospolita i nawłoć kanadyjska

Dodaj komentarz

Ziele nawłoci (Herba Solidaginis) jest zielem oczyszczającym krew, moczopędnym, przeciwkamiczym i odkażającym drogi moczowe. Zmniejsza obrzęki, obniża ciśnienie krwi (działanie hipotensyjne) działa odtruwająco- zwiększa wydalanie soli, amoniaku, kwasu moczowego, usprawnia usuwanie szkodliwych związków i produktów przemiany materii, działa rozkurczowo, przeciwmiażdżycowo, przeciwukrzycowo, przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie, przeciwbólowo, wzmacnia naczynia krwionośne (rutyna), pomaga w nieżytach żołądka i jelit.

Napar świetnie nada się do przemywania skóry łojotokowej, trądzikowej, z wypryskami, przy trądziku różowatym, oczyszcza pory, ma właściwości antyseptyczne, przeciwzapalne, osuszające i ściągające, warto go stosować w kremach, tonikach i rozmaitych kosmetykach domowej roboty. Napar sporządzamy zalewając gorącą wodą dzbanek do herbaty, w którym umieszczamy 3-4 łyżki ziela. Nawłoć dzięki obecności rutyny uszczelniającej naczynia, doskonale nadaje się do przygotowania kosmetyków do cery naczynkowej. Sok z rozgniecionej nawłoci lub maść na świeżym zielu (np. ziele roztarte z masłem w moździerzu) można zastosować w leczeniu ran, czyraków i oparzeń jako przeciwzapalny, ściągający i antyseptyczny.
Sok z rozgniecionej nawłoci lub maść na świeżym zielu (np. ziele roztarte z masłem w moździerzu) można zastosować w leczeniu ran, czyrakow i oparzeń jako przeciwzapalny, ściągajacy i antyseptyczny. Napar świetnie nada się do przemywania skóry łojotokowej, trądzikowej, z wypryskami, przy trądziku różowatym, oczyszcza pory, ma właściwości antyseptyczne, przeciwzapalne, osuszające i ściągające, warto go stosować w kremach, tonikach i rozmaitych kosmetykach domowej roboty. Nawłoć dzięki obecności rutyny uszczelniającej naczynia, doskonale nadaje się do przygotowania kosmetyków do cery naczynkowej.

Czytaj dalej...

Aronia czarna

Aronia czarna (Aronia melanocarpa) to krzew, którego surowcem zielarskim jest owoc.
Większość czynnych związków aronii ma właściwości przeciwutleniające (bioflawonoidy), które chronią komórki przed stresem oksydacyjnym, wspomagają naturalne siły obronne organizmu, przez co opóźniają procesy starzenia się i stymulują procesy naprawcze w komórkach. Aronia zawiera antocyjany, fenolokwasy (kawowy, chlorogenowy), pektyny, garbniki, sporą ilość witaminy C, witaminy: B2, B3, B9, czyli kwas foliowy, sole mineralne: magnez, potas, fosfor, żelazo, wapń oraz mikroelementy: molibden, miedź, jod i mangan.
Bioflawonoidy, wśród których najliczniejsze są antocyjany, flowonoidy- w tym kwercetyna i rutyna, katechiny i leukocyjany , są jednocześnie barwnikami, które nadają owocom granatowy kolor. Antocyjany i flawonoidy aroniowe zapobiegają angiopatii wywołanej nadciśnieniem, poprawiają krążenie oczne, wieńcowe i krążenie w kończynach, działają antyagregacyjnie (przeciwzakrzepowo), wzmacniają i uszczelniają nabłonki naczyń krwionośnych, łagodzą objawy alergii i wielu chorób autoimmunologicznych.

Czytaj dalej...

Kwiat dziewanny

Dodaj komentarz

Kwiat dziewanny (Flos Verbasci) jest ziołem stosowanym w kaszlu mokrym – doskonale wzmaga sekrecję śluzu w drogach oddechowych, w przeziębieniu, grypie, chrypce, suchości gardła i w anginie, działa wirusostatycznie. W lecznictwie można zastosować całe ziele dziewanny,ma ono nawet silniejsze działanie niż sam kwiat. Wszystkie występujące dziko w Polsce dziewanny mają zastosowanie w lecznictwie: drobnokwiatowa, pospolita, wielkokwiatowa i kutnerowata. Dziewanna jest trudna do pomylenia – jest to wysoka, charakterystyczna roślina, która sięga dopasa,a niektóre gatunki przewyższają wzrost ludzi. spokojnie do pasa, a niektóre gatunki potrafią spokojnie przewyższyć wzrostem dorosłego człowieka. Rodzaj dziewanna obejmuje kilka gatunków i wszystkie pospolite w naszym kraju mają zastosowanie w ziołolecznictwie. . Kwiat dziewanny jest bezpieczny dla dzieci – można podawać go w ilości 2 szklanek naparu dziennie. Działa odśluzowująco, lekko przeciwgorączkowo, poprawia pracę wątroby. Mocnym naparem z dziewanny warto płukać jamę ustną w suchości oraz w stanach zapalnych. Świeży kwiat roztarty z oliwą lub olejem jako okład wyleczy wypryski na skórze oraz stłuczenia, sińce i krwiaki.
Przeciwwskaniem do stosowania dziewanny jest ciąża, uczulenie kontaktowe

Czytaj dalej...

Przytulia czepna

Dodaj komentarz

Przytulia czepna to taki mały pasażer na gapę, bowiem „czepia się” haczykami czego może, wiosną ze spaceru wcale nie trudno wrócić do domu właśnie z taką zdobyczą. Napary z niej oczyszczają i wzmacniają cały organizm, oczyszczają krew, są silnie moczopędne,
poprawiają krążenie krwi, przeciwdziałają zakrzepicy, wspomaga leczenie żylaków, prostaty, hemoroidów, a także miażdżycy. To nie jedyny gatunek przytulii, który ma zastosowanie w medycynie ludowej, inne z przytulii to właściwa, wonna, wyprostowana, łąkowa, a surowcem w każdym przypadku jest ziele przytulii, czyli cała jej nadziemna część. Ziele przytulii zbieramy od wczesnej wiosny do jesieni.

Czytaj dalej...

Orzech włoski

Dodaj komentarz

Orzech włoski jest drzewem osiągającym 25 metrów wysokości, rośnie w ogrodach, parkach, na opuszczonych posesjach, czasem przy drogach, dobrze rośnie w naszym klimacie i jest naprawdę bardzo pożyteczny z punktu widzenia medycyny naturalnej. Orzech dobroczynnie działa głównie na układ pokarmowy, zawiera garbniki elagowe tamujące krwawienia w naczyniach krwionośnych żołądka i jelit, ściągające błony śluzowe, a to warunkuje jego działanie bakteriobójcze, także przy wrzodach oraz nieżytach żołądka i jelit, działa na paciorkowce, bakterie duru brzusznego, gronkowce i czerwonkę. Wyciągi z naowocni orzecha działają przeciwzapalnie, przeciwrobaczo, przeciwwirusowo i przeciwbakteryjnie dzięki zawartości juglonu.
Surowcem zielarskim jest kora, zielona łupina orzecha( naowocnia), liść i orzech. Bardzo cennym surowcem są niedojrzałe, świeże owoce, z których przyrządza się sok i intrakt stosowane przy problemach z trawieniem, biegunkach i zatruciach.

Czytaj dalej...

Tymianek pospolity

Dodaj komentarz

Tymianek jest jednym z moich ulubionych ziółek w naparze ze względu na swój niepowtarzalny, intensywny i słodki zapach 🙂 Jest niziutka krzewinką, która od czerwca do sierpnia kwitnie na fioletowo, do celów leczniczych w naszym regionie uprawiany, jego kolebką jest bowiem basen morza Śródziemnego.
W aptekach znajduje się szereg syropów z wyciągiem z tej rośliny, głównym jego działaniem jest łagodzenie suchego i uporczywego kaszlu, umożliwienie skutecznego odkrztuszenia zalegającej wydzieliny z oskrzeli i płuc, stany zapalne dróg oddechowych, przeziębienie i grypa, gorączka.
Napary i przetwory z tymianku pomogą również w chorobach zapalnych, wirusowych, bakteryjnych z ropą, w zakażeniach pasożytami, grzybicach, świądzie, pomogą w uregulowaniu przemiany materii, działają uspokajająco i rozkurczowo.
Na zewnątrz zastosowanie preparatów z tymianku przynosi pomoc w stanach zapalnych skóry i błon śluzowych, w przypadku opryszczki, grzybicy, pleśniawek, trądziku, łojotokowym zapaleniu skóry, ropiejących ran, rumienia i egzemy.

Czytaj dalej...

Koszyczek rumianku

Dodaj komentarz

Rumianek kojarzę z dzieciństwa jako oznakę rozpoczynającego się lata i zapowiedź wakacji. Pola z żytem, makami, chabrami i rumiankiem właśnie, to najmilszy widok jaki pamiętam. Wtedy robiłam z nich wianki, dziś robię napar- ogromne ilości naparu 🙂 , czasem alkoholaturę, czasem zwyczajny bukiet. Rumianek to niezwykła roślinka o tak szerokim zastosowaniu i dobroczynnym działaniu, że czuję, iż to nie będzie jedyny wpis jej poświęcony.
Preparaty z rumianku stosowane są do wewnątrz i na skórę, nierzadko herbatka z rumianku podawana jest maleńkim dzieciom, a wiele kosmetyków dla nich zawiera wyciągi z tej rośliny. Działają przeciwzapalnie, odkażająco, rozkurczowo- zmniejszają napięcie mięśni gładkich, silnie przeciwalergicznie dzięki hamowaniu uwalniania histaminy, wzmagają trawienie, poprawiają nastrój i polepszają samopoczucie, działają uspokajająco. Uwaga- preparaty z rumianku mogą powodować uczulenia lub nadwrażliwość.

Czytaj dalej...

Liść mięty

Dodaj komentarz

Mięta to jedna z najstarszych roślin leczniczych i spożywczych na świecie. Jej uprawa w ogrodzie i w doniczkach jest łatwa. Surowcem leczniczym jest liść mięty, który zawiera 0,5-1,5% olejku eterycznego, a w nim mentolu, determinującego jej zastosowanie w medycynie i kuchni. Mentol działa rozkurczowo na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego, regulująco na trawienie, wiatropędnie, żółciotwórczo, żółciopędnie, wykrztuśnie, odkażająco, znieczulająco i przeciwbólowo, odświeżająco, przeciwzapalnie, uspokajająco, zwiększa wydzielanie soku żołądkowego, trzustkowego i jelitowego, a także wywiera efekt przeciwwymiotny.

Czytaj dalej...

Szyszki chmielu

Dodaj komentarz

Szyszki chmielu to surowiec o silnym działaniu uspokajającym, przeciwlękowym, rozkurczowym i nasennym. Preparaty z szyszek chmielu nie są może zachwycające, w działaniu jednak zdecydowanie tak, zwłaszcza w połączeniu z preparatami melisy, kozłka lub męczennicy. Jest to jedno z niezawodnych ziół, siła działania jest bardzo duża i skuteczna. Za tak silne działanie szyszek odpowiada obecna w nich lupulina (gruczoły chmielowe), która zawiera około 3% olejku eterycznego a w nim humulen, mircen, alfa-kariofilen, beta-kariofilen i farnezen oraz żywice i woski. Działanie lupuliny jest zależne od dawki – od 250-500 mg wykaże działanie uspokajające i przeciwnerwicowe, w dawce ok. 1000 mg podziała nasennie. Jest to jeden z nielicznych środków ziołowych tłumiących popęd płciowy u ludzi, zmniejsza też wrażliwość mieśni. Lupulina obniża ciśnienie krwi, działa rozkurczowo, moczopędnie, estrogennie, pobudza wydzielanie gruczołów trawiennych oraz wykazuje działanie bakteriobójcze.

Czytaj dalej...

Wrotycz pospolity

Wrotycz pospolity to jedno z najbardziej aromatycznych ziół, znane myślę każdemu, jesli nie z nazwy, to z widzenia z pewnością. Żółte kuleczki roztarte w dłoni mają charakterystyczny, silnie ziołowy zapach. Te wonne substancje stanowią o mocy ziela wrotyczu, ziela silnie przeciwrobaczego, przeciwwirusowego, przeciwpierwotniakowego i przeciwbakteryjnego. Jak widać, to roślina o potężnej mocy 🙂 A to przecież jeszcze nie wszystko…
Wrotyczowe preparaty zadziałaja wykrztuśnie, silnie żółciopędnie, napotnie- bardzo silnie, przeciwgorączkowo, moczopędnie, nasennie- silnie, uspokajająco- bardzo efektywnie, przeciwbólowo, przeciwzapalnie, rozkurczowo, odtruwająco, wyregulują trawienie i uzdrowią w przypadku grypy i przeziębienia.

Czytaj dalej...

Mniszek lekarski

Dodaj komentarz

Kto nie zdmuchnął w życiu dmuchawca choć raz? O mniszku lekarskim coraz głośniej… roslina to pospolita acz wielce niedoceniana. Korzeń mniszka jest prebiotykiem, inulina bowiem stanowi dobre źródło odżywcze dla naszych dobrych bakterii w jelitach, wystarczy wysuszony, zmielony korzeń spożywać dwa razy dziennie po łyżeczce proszku, popijając obficie. Preparaty z mniszka: sok, napar i odwar działają rozkurczowo na mięśnie gładkie, wyraźnie działają przeciwmiażdzycowo.
Liczne przetwory z mniszka pomagą w chorobach i dysfunkcjach dróg żółciowych, kamicy, chorobach wątroby i problemach trawiennych, w niedostatecznym wydzielaniu żółci, po WZW, po przewlekłym zapaleniu pęcherza moczowego lub dróg moczowych, w kamicy moczowej- szczawianowej i fosforanowej, w niestrawności, braku apetytu, w pierwszych fazach cukrzycy i w awitaminozie.

Czytaj dalej...

Glistnik jaskółcze ziele

Dodaj komentarz

Glistnik jaskółcze ziele (Chelidonium majus) to ziele silnie rozkurczowe, żółciopędne, niezwodne w skurczach mięśni gładkich (niestrawności, kolki), żółciopędne w niedomogach wątroby, przeciwbakteryjne, przeciwpasożytnicze, przeciwbólowe, a żółty sok wydzielający się po przełamaniu gałązek ziela jest zabójczy dla kurzajek! Glistnik jaskółcze ziele to absolutnie mój faworyt wśród niezawodnych zioł rozkurczowych i uspokajających. Piękny, zwiewny, delikatny, a przecież tak silnie działający glistnik jaskółcze ziele to majowa ozdoba i lasów, i łąk, i poboczy. Silnie rozkurczowy, żółciopędny, niezwodny w skurczach mięśni gładkich (niestrawności, kolki), żółciopędny w niedomogach wątroby, przeciwbakteryjny, przeciwpasożytniczy, przeciwbólowy, a żółty sok wydzielający sie po przelamaniu gałązek ziela jest zabójczy dla kurzajek! Glistnik jaskółcze ziele to absolutnie mój faworyt wśród niezawodnych zioł rozkurczowych i uspokajających. Całe nadziemne ziele zbiera się ścinając ostrym nożykiem przed lub w czasie kwitnienia od maja do czerwca, suszy albo w temperaturze pokojowej, albo w otwartym piekarniku w temp. 60 stopniach. Wysuszone ziele łatwo kruszy się, a łodygi łamią się z trzaskiem.
Ważnym jest, aby zostawiac korzenie glistnika przy zbiorach w ziemii, jest go w naszym kraju coraz mniej….

Czytaj dalej...

Jasnota biała

Dodaj komentarz

Jasnota biała to najbardziej uznana wśród jasnot roślinka lecznicza o szczególnym znaczeniu dla kobiet. Surowcem leczniczym jest ziele i kwiat jasnoty białej, zbierany w czasie i tuż przed kwitnieniem, rzadziej zbierany jest korzeń- na przedwiośniu, wiosną lub jesienią. Korzeń działa wykrztuśnie, napotnie i moczopędnie. Ziele i kwiat jasnoty białej działa silnie przeciwzapalnie, łagodzi znacznie stany zapalne narządów rodnych dzięki irydoidom, hamuje nadmierne krwawienia i mikrokrwawienia dzięki garbnikom, działa powlekająco dzięki śluzom, jest również znakomitym kosmetykiem dla skóry oczu, zwłaszcza dla osób z tzw. workami i cieniami pod oczami, skórą opuchniętą. Jasnota pomaga kobietom w bolesnym miesiączkowaniu, we wszelkich dolegliwosciach związanych z menopauzą – wystarczy napar na wodzie lub mleku pity kilkakrotnie w ciągu dnia.

Czytaj dalej...

Jasnota purpurowa

Dodaj komentarz

Jasnota purpurowa (Lamium purpureum) pobudza trawienie- zwiększa wydzielanie soku żółądkowego i trzustkowego, dzięki czemu poprawia trawienie białek. Obecne w niej związki irydoidowe i flawonoidy warunkują silne działanie przeciwzapalne. Jasnota purpurowa chroni miąższ wątroby, rozluźnia mięśnie szkieletowe, co czyni ja jednym z niewielu ziół stosowanych w bólach pleców spowodowanych nadmiernym napięciem mięśni stabilizujących kręgosłup- miorelaksacyjnych, ogranicza też drżenie mięśni poprzecznie prążkowanych. Hamuje namnażanie bakterii i grzybów, działając bakteriobójczo i bakteriostatycznie w przewodzie pokarmowym, hamuje nadmierne krwawienia miesiączkowe i zmniejsza dolegliwości miesiączkowe, podobnie jak wspomniana już jasnota biała, pomaga w migrenach, bólach głowy różnego pochodzenia, uspokaja. Jasnota purpurowa to jeden z pierwszych wiosennych chwastów w ogrodzie 🙂 . Jak widać, to jest także roślina lecznicza, choć o mniejszym znaczeniu niż jej popularna siostra- jasnota biała.

Czytaj dalej...

Bluszczyk kurdybanek

Bluszczyk kurdybanek ( Glechoma hederacea ) działa żółciopędnie, moczopędnie, odtruwająco, oczyszczająco krew, przeciwzapalnie, rozkurczowo, wykrztuśnie, wzmacnia odporność- zwiększa liczbę leukocytów, przyśpiesza tętno poprzez wzmacniający wpływ na serce, reguluje wypróżnienia i przemianę materii. Jest to niska, płożąca się roślinka, która pospolicie i chętnie rośnie i w słońcu i w cieniu, w ziemi żyznej i jałowej, która jeśli pozwoli się jej zapuścić swobodnie korzonki zarośnie miłym dywanem spory obszar. Surowiec stanowi ziele kurdybanka, czyli cała jego nadziemna część. Zbierać warto go ze stanowisk słonecznych, w tych miejscach bowiem gromadzi większą ilość swoich zdrowotnych składników. Bluszczyk kurdybanek jest zielem, które może być stosowane u małych dzieci. Jest zielem, które stosowane jest przeciw zatruciu ołowiem. Przetwory z bluszczyka zaleca się nie tylko w leczeniu zatruć, ale również w celu ochronienia wątroby przed uszkodzeniem toksycznym, zwiększenia wydzielania żółci, normalizacji perystaltyki przewodu pokarmowego oraz trawienia i wchłaniania.

Czytaj dalej...

Bez czarny – owoc

Dodaj komentarz

Czarny bez znacząco wspiera budowę odporności organizmu, wykazuje właściwości bakterio- i wirusobójcze, przeciwzapalne i przeciwgorączkowe, ze wzgląd na obecność pektyn, antocyjanow, kwasów owocowych, garbników, soli mineralnych, witamin, owoce czarnego bzu mają właściwości napotne, moczopędne, przeczyszczające i przeciwbólowe. Jagody bzu oczyszczają z toksyn i szkodliwych produktów przemiany materii, działają odtruwająco.
Surowcem zielarskim jest i kwiat i owoc, a także mniej popularne i o mniejszym zastosowaniu kora i liście. W tym wpisie wyraźnie skupię się na owocach. Mają one troszkę inne zastosowanie niż popularny w infekcjach wiirusowych kwiat. Owoc bzu również działa napotnie i przeciwgorączkowo, szerzej natomiast działa na metabolizm i układ pokarmowy.
Owoc bzu czarnego zbiera się w pełni dojrzały z pewnych, czystych stanowisk z dala od dróg pod koniec sierpnia i we wrześniu, suszy się go w temperaturze 60-80 stopni. Z owoców bzu robimy soki, dżemy, nalewki, intrakty, i podonie jak kwiatów, owoców nie spożywa sie na surowo – dopiero po wysuszeniu lub obróbce termicznej toksyczne związki ulegają dezaktywacji.

Czytaj dalej...

Lipa

Dodaj komentarz

Lipy to długowieczne drzewa o oszałamiającym zapachu. Na przeziębienie, gorączkę, dreszcze, nasze babunie zaparzały herbatkę lipową z malinowym sokiem i miodem, kwiatami bzu czarnego i owocami rózy. Napar z kwiatów lipy pomaga w kaszlu, zapaleniu gardła, krtani i oskrzeli, gorączce, chrypie, skurczach żołądka i jelit, działa także uspokajajaco i pomaga zasnąć.
Surowcem zielarskim jest zarówno kwiatostan lipy drobnolistnej i wielkolistnej (szerokolistnej) ale też świeżorozwinięte liście. Powinien być zbierany na początku i w czasie kwitnienia, aby w trakcie suszenia nie zawiązywały się owoce, koniecznie w czasie suchej pogody, z drzew rosnących z dala od ulic i miejsc zanieczyszczonych. Surowcem jest też owoc lipy, jednak rzadziej stosowany i mniej popularny.
Z lipowego drewna produkowany jest węgiel leczniczy, stosowany w leczeniu biegunek i zatruć.

Czytaj dalej...

Liść laurowy

Dodaj komentarz

Liść laurowy (Folium Lauri) znany tez jako liść wawrzynu, liście bobkowe, bakałarz, bobkowe ziele jest przyprawą i rośliną leczniczą. O jego walorach smakowych w bigosie, daniach z warzyw czy mięsie nie trzeba pisać… To się wie 🙂 Jak większość przypraw, liść laurowy posiada wiele działań wspierających zdrowie, głównie w obszarze przewodu pokarmowego i układu krążenia. Z liści laurowych pozyskuje się cenny olejek laurowy, którego zastosowanie jest szersze.

Czytaj dalej...

Goździkowiec korzenny

Dodaj komentarz

Goździkowiec korzenny to przyprawa znana z zimowych pierników, kompotu z dynii, świątecznych ozdób pomarańczowo – goździkowych, herbat rozgrzewających, grzańca, gorącej herbatki z miodem, pomarańczą i goździkiem. Zawarty w jego olejku eugenol ma niezwykłe właściwości – przeciwbólowe, antyseptyczne, przeciwzapalne. Ich siła działania przeciwutleniającego jest ogromna – wśród produktów spożywczych goździki zajmują miejsce w czołówce

Czytaj dalej...

Aksamitka rozpierzchła

Aksamitka rozpierzchła znana też pod nazwami: turek, śmierdziuszek, byczek, szarańcza, tagetes, to bardzo znana roślinka z kwiatowych rabatek. W ogródkach chętnie rosnie też aksamitka wzniesiona, błyszcząca, wąskolistna oraz drobna. Z każdej tej odmiany nasze zdrowie może skorzystać. Roślinka ta rośnie chętnie i kwitnie długo i w ogródku i w skrzynce, nie trzeba być zatem właścicielem kawałka ziemi, wystarczy posiadać tą w skrzyneczce. Przemysł farmaceutyczny właśnie z tej roślinki pozyskuje luteinę do produkcji tabletek i kapsułek na poprawę ostrości wzroku, zapobiegającym zwyrodnieniu plamki żółtej, a preparaty te wcale nie są tanie… Luteina i zeaksantyna są jedynymi barwnikami z grupy karotenoidów, obecnymi w plamce żółtej oka. Stanowią naturalny filtr, znacznie osłabiający niekorzystne działanie światła.

Czytaj dalej...