Czarny bez znacząco wspiera budowę odporności organizmu, dzięki antocyjanom wykazuje właściwości bakterio- i wirusobójcze, przeciwzapalne i przeciwgorączkowe, ze wzgląd na obecność pektyn, kwasów owocowych, garbników, soli mineralnych, witamin, owoce czarnego bzu mają właściwości napotne, moczopędne, przeczyszczające i przeciwbólowe. Jagody bzu oczyszczają z toksyn i szkodliwych produktów przemiany materii, działają odtruwająco.
O bzie czarnym napisałam sporo słów TU przy okazji omawiania zastosowania jego kwiatu. Surowcem zielarskim jest i kwiat i owoc, a także mniej popularne i o mniejszym zastosowaniu kora i liście. W tym wpisie wyraźnie skupię się na owocach. Mają one troszkę inne zastosowanie niż popularny w infekcjach wiirusowych kwiat. Owoc bzu również działa napotnie i przeciwgorączkowo, szerzej natomiast działa na metabolizm i układ pokarmowy.
Owoc bzu czarnego zbiera się w pełni dojrzały z pewnych, czystych stanowisk z dala od dróg pod koniec sierpnia i we wrześniu, suszy się go w temperaturze 60-80 stopni. Z owoców bzu robimy soki, dżemy, nalewki, intrakty, i podonie jak kwiatów, owoców nie spożywa sie na surowo – dopiero po wysuszeniu lub obróbce termicznej toksyczne związki ulegają dezaktywacji.
Owoc bzu czarnego (Fructus Sambuci)
Zbiór: druga połowa sierpnia, do połowy września
Co zbieramy: dojrzałe owoce
Owoc bzu zawiera:
- glikozyd – sambunigrynę,
- kwasy (chinowy, chlorogenowy, jabłkowy- 1,18%, szikimowy),
- węglowodany – ok. 6%,
- witaminy z grupy B, wit. C i H,
- karoten,
- sole – ok. 1%,
- pektyny – 3,5%,
- garbniki – ok. 6%,
- antocyjany,
- około 60-100 mg witaminy C w 100 gramach owocu
Działanie:
- reguluje wypróżnienia,
- lekko przeczyszcza,
- wzmacnia,
- działa napotnie, przeciwgorączkowo,
- odtruwają organizm,
- moczopędny,
- przeciwbólowy (w przypadku nerwo- i mięśniobóli),
- żółciopędny,
- rozkurczowy,
Wskazania:
- zaparcia,
- gorączka,
- przeziębienie,
- choroby zakaźne,
- kaszel,
- bóle nerwowe,
- nieżyt oskrzeli i krtani,
- skąpomocz,
- zatrucia,
- choroby wątroby i pęcherzyka żółciowego- lek wspomagający,
- choroby alergiczne,
PRZETWORY Z OWOCÓW BZU CZARNEGO ( o przetworach i preparatach z roślin więcej TU):
Suszone owoce: same jagody suszyć w uchylonym piekarniku w temperaturze 60-80 stopni. Im krócej tym lepiej. Przechowywać w szczelnym słoiku. Na przeziębienie znakomity jest napar z 2-3 łyżek owoców na szklankę wrzątku.
Owoce mrożone: mrozimy świeżo zerwane, czyste, dojrzałe, zdrowe owoce. Warto zamrozić je rozłożone dość luźno, a po 1-2 dniach gdy będą juz zamrożone przełożyć do torebek lub pudełek. Chodzi o to, aby owoce nie były ze sobą posklejane. 🙂 Można spożywać jako dodatek do herbaty, do deserów, z cukrem.
Owoce przed zamrożeniem można przetrzeć przez sito i mrozić w pojemniczkach do lodu. Soczek gotowy 🙂
Syrop z bzu (sposób 1, tradycyjny):
Do dużego suchego słoja wsypywać warstwami świeże dojrzałe owoce bzu bez szypułek, przesypując każdą warstwę cukrem, ważne, aby ostatnią górną warstwą był cukier. Zapełniony słoik lekko docisnąć, przykryć nakrętką – nie zakręcać i postawić na parapecie na słońcu na 3 dni. Bez nie powinien fermentować. Po 3 dniach zlać sok, zagotować i przelewać do wyparzonych słoików lub butelek. Zakręcić, odwrócić do góry dnem do ostygnięcia.
Syrop z bzu (sposób 2):
Dojrzałe, umyte jagody bzu zmiksować. Na 1 litr otrzymanego soku wsypać 30 dkg cukru, dobrze wymieszać. Przelać do butelek lub słoików, zakręcić. Wstawić do garnka z chłodną wodą i powoli podgrzewać, kiedy woda zacznie falować, sok utrwalać jeszcze przez 10 minut. Pić z herbatką lub jako sok do rozcieńczania.
Sok z bzu z alkoholem:
- 2 szklanki owoców bzu
- 4 szklanki wody
- pól szklanki wódki, brandy lub innego
Wodę zagotować, wsypać owoce bzu i gotować na małym ogniu przez 20 minut. Przecedzić zawartość przez sito wyłożone złożoną gazą, resztę soku wycisnąć ręcznie. Sok gotować tak długo, aż pozostanie około 1 szklanki płynu, zdjąć i ostudzić. Ciepły jeszcze sok przelać do wyparzonej i suchej butelki, dodać alkohol, zamknąć. Taki sok można przechować w lodówce przez około 2 miesiące. W przeziębieniu pic 3-4 łyżki dziennie z miodem, mlekiem, herbatką 🙂
Dżem z bzu czarnego:
- 1 kg owoców bzu
- sok z 2 cytryn
- 15 dkg cukru trzcinowego
- żelfix lub pektyna – dla osób, które nie lubią lejącego się dżemu
Owoce rozgnieść, dodać cukier i gotować około 5 minut aż do rozpuszczenia cukru. Na koniec dodać sok z cytryny, pogotować jeszcze minutkę, przekładać szybko do wyparzonych słoiczków. Taki dżem regularnie zjadany skutecznie przeciwdziała zaparciom.
Konfitura z bzu:
- 2 kg.owoców czarnego bzu bez ogonków
- 1 kg cukru (trzcinowyego)
- 1/2 szklanki wody przegotowanej
- 2 łyżeczki cynamonu
- kilka goździków
- sok z połowy cytryny
- 3 łyżki ciemnej nalewki, wina lub wódki (opcjonalnie)
Owoce pogotować z wodą około pół godziny, dodać pozostałe składniki (oprócz alkoholu) i gotowac do zgęstnienia ( w sumie około godziny). Pod koniec dodać 3 łyżki alkoholu, i gorące natychmiast przekładac do wyparzonych słoików. Odwrócić do góry dnem do ostygnięcia.
Nalewka z owoców bzu czarnego:
- 1/2 kg dojrzałych owoców bzu,
- litr wódki,
- 200g cukru,
- 100 g wody,
- sok z 1 cytryny,
- opcjonalnie szczypta cynamonu i 3 goździki,
Dobrze oczyszczone owoce bzu umieszczamy w słoju, zalewamy wódką i dodajemy lub nie przyprawy, pozostawiamy na dwa tygodnie codziennie lekko wstrząsając.
Po tym czasie starannie zlewamy roztwór, zalewamy syropem cukrowym przygotowanym z 200 g cukru rozpuszczonego w 100 g wody (na gorąco, ale do soku z owoców dodajemy już wystudzony) oraz sok z 1 cytryny. Ponownie roztwór pozostawiamy na dwa tygodnie, po czym przesączamy przez gazę i przelewamy do ciemnych opakowan.
Nalewke pijemy w przeziębieniach, grypie i na wzmocnienie 2-3 razy dziennie po 25 ml. Ponadto zadziała ona moczopędnie, lekko przeczyszczająco, odtruwająco, bakterio- i wirusobójczo.