Mięta to jedna z najstarszych i najpospolitszych roślin leczniczych i spożywczych na świecie. Jej uprawa w ogrodzie i w doniczkach jest łatwa, wystarczy żyzna gleba, wilgoć i cień. Surowcem leczniczym jest liść mięty, który zawiera 0,5-1,5% olejku eterycznego, a w nim mentolu, którego najwięcej zawierają gatunki: mięta pieprzowa, kłosowa, kędzierzawa, japońska i nadwodna.
Mentol działa rozkurczowo na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego, regulująco na trawienie, wiatropędnie, żółciotwórczo, żółciopędnie, wykrztuśnie, odkażająco, znieczulająco i przeciwbólowo (w dużych stężeniach), odświeżająco, przeciwzapalnie, uspokajająco, zwiększa wydzielanie soku żołądkowego, trzustkowego i jelitowego, a także wywiera efekt przeciwwymiotny. Ze względu na obecność olejku eterycznego liść mięty winien być suszony w temperaturze nie wyższej niż 35 stopni i przechowywany w temperaturze nie wyższej niż 25 stopni w zaciemnionym pojemniku.
Olejek miętowy zawiera 32-55% mentolu, zmniejsza dolegliwości związane z zespołem jelita drażliwego, działa silnie rozkurczowo, co zostało poparte badaniami klinicznymi, w których podczas leczenia pacjenci otrzymywali od 3 do 6 kapsułek zawierających 0,2 ml olejku miętowego. Podczas zastosowania 10% roztworu olejku w etanolu zanotowano zmniejszenie napięciowego bólu głowy. Mentol działa na receptory zimna w skórze i błonach śluzowych, wywierając uczucie chłodu- co znajduje zastosowanie w maściach chłodzących i przeciwbólowych. W badaniach in vitro wykazano działanie przeciwbakteryjne olejku, hamował wzrost m.in. Staphylococcus aureus, Pseudomonas aeruginosa, Bacillus subtilis, Enterococcus faecalis i Escherichia coli. Zewnętrznie olejek miętowy stosujemy w formie inhalacji lub nacierań przy katarze, przeziębieniu, zapaleniu zatok, w bólu głowy, w kaszlu (3-4 krople dodane do bardzo ciepłej wody), w łagodzeniu dolegliwości reumatycznych, napięciowym bólu głowy (10% roztwór etanolowy do nacierania czoła i skroni, lub jak w przypadku inhalacji 3-4 krople na wodę). Olejek miętowy można stosować zewnętrznie w maściach, kremach, mazidłach przeciwbólowych i przeciwświądowych (5-10%). Doustnie stosuje się 5-6 kropli na miodzie, cukrze 1-3 razy dziennie.
Zbiór: przed lub w czasie kwitnienia
Co zbieramy: liście mięty
Liść mięty zawiera:
- olejek eteryczny – 0,5-1,5% ( w olejku zawartość mentolu to 32-55%!)
- garbniki – 6-12%,
- goryczki,
- fenolokwasy,
- flawonoidy (apigenina, luteolina, diosmetyna),
- karoten – do 40 mg!,
- kw. kawowy (0,5-2%), kw. chlorogenowy (0,7%), kw. ursolowy (0,3%), kw. oleanolowy (0,12%), betainę,
- argininę,
- fitosterol,
- tłuszcze, glukozę, ramnozę,
- sole mineralne: dużo boru, miedzi, sodu, żelaza, cynku, manganu, glinu, molibdenu i magnezu
Wskazania:
- brak łaknienia,
- zaburzenia trawienne połączone z nudnościami, wymiotami i bólami brzucha,
- niestrawność zwłaszcza po tłustym posiłku,
- choroby wątroby, pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych,
- nerwobóle (+ kora lub owoc bzu czarnego),
- reumatyzm,
- przeziębienie, zmarznięcie,
- kaszel,
- zaparcia, biegunka,
- choroby skórne (+ inne zioła),
- bóle głowy,
Zewnętrznie:
- piekące oparzenia,
- świąd skóry, stany zapalne skóry, jamy ustnej, gardła, powiek, łzawienie oczu,
- łojotok, przetłuszczające się włosy,
- zmiany alergiczne,
- ukąszenia owadów: piekące lub swędzące miejsce przemywać kroplami lub nalewką,
- mięśnio- nerwo- i stawobóle: wcieranie olejku lub wyciągu alkoholowego- efekt chłodzący,
- do okładów – z wodą lub przemywań – w stanie nierozcieńczonym).
Działanie:
- gatunki zawierające mentol działają rozkurczowo,
- wiatropędnie,
- wykrztuśnie,
- uspokajająco,
- odkażająco,
- żółciopędnie,
- znieczulająco i przeciwbólowo (w dużych stężeniach),
- przeciwzapalnie,
- zwiększają wydzielanie soku żołądkowego, trzustkowego,
- regulują wypróżnienia,
- działają przeciwwymiotnie,
PRZETWORY Z MIĘTĄ I Z MIĘTY, CZYLI MIĘTA W KUCHNI 🙂
( o przetworach i preparatach z roślin więcej TU):
Napar: 2 łyżki suszonych liści zalać 2 szklankami wrzątku, odstawić na 20 minut, odcedzić. Pić 3-4 razy dziennie100-250 ml. Herbatkę mietową można podawać dzieciom, można ją podać z mlekiem i osłodzić miodem 🙂 .
Nalewka mietowa: połowę szklanki suszonych liści mięty zalać 400 ml wódki, wytrawiać 14 dni, odcedzić. Nalewkę pić 3-4 razy dziennie po 5 ml lub stosować zewnętrznie do nacierania skroni i zatok.
Intrakt miętowy: połowę szklanki świeżych liści mięty zalać 400 ml gorącej wódki (40%), wytrawiać 10 dni, odfiltrować. Intrakt pić 3-4 razy dziennie po 40-60 kropli.
Olej z mięty: 10 łyżek świeżych liści mięty zmieszać z 0,5 szklanki oleju, pozostawić na 4 tygodnie w ciemnym miejscu, odcedzić, wycisnąć. Przechowywać w ciemnej butelce. Stosować do nacierania skroni w bólu głowy.
Syrop z mięty na zimę:
- 60 średniej wielkości gałązek świeżej mięty (można więcej! ) lub 3 szklanki listków
- 1,5 -2 kg cukru (wg uznania)
- sok z 2 cytryn
- 2,5 litra wody
Zagotować wodę z cukrem, rozpuścić go i ostudzić, dodać sok z cytryny i opłukane gałązki mięty. Odstawić na noc pod przykryciem, po czym zagotować, przecedzić, przelać do buteleczek lub słoiczków i pasteryzować ok 15 minut. Opcjonalnie nalewać odcedzony wrzący do słoiczków i odwracać do góry dnem od razu po zakręceniu bez pasteryzacji.
Taki syrop nadaje się do rozcieńczania z wodą, do herbaty, jako polewa do deserów lub jako lekarstwo w niestrawności. 🙂
Marmolada z mięty:
- 1 kg jabłek,
- 15 dag świeżych listków mięty,
- sok i skórka otarta z dwóch cytryn
- 70 dag cukru,
Jabłka obrać i drobno pokroić. Zalać niewielką ilością wody z sokiem z cytryn i zostawić na dwie godziny. Dodać posiekane listki mięty i skórkę z cytryn, gotować około pół godziny mieszając, przetrzeć przez sito lub zblendować, dodać cukier i kilka całych listków mięty. Gotować na małym ogniu do zgęstnienia. Marmoladę gorącą przekładać do słoików, zakręcić i odwrócić do góry nogami.
Likier miętowy:
- 1 szklanka listków mięty
- 1 litr spirytusu
- 1 litr wody
- 700 g cukru
Listki zalać spirytusem na tydzień, codziennie lekko wstrząsać. Po tygodniu odcedzić, listki wycisnąć i wyrzucić. Zagotować wodę, rozpuścić cukier, wystudzić, połączyć oba płyny i zostawić w ciemnym słoju na 2-3 miesiące aby się „przegryzł” i sklarował.