Nagietek lekarski (Calendula officinalis) ma właściwości przeciwzapalne, przeciwgrzybicze, antybakteryjne, nadaje się do leczenia trudnogojących się ran i owrzodzeń. Wewnętrznie działa rozkurczowo, żółciopędnie, moczopędnie i oczyszczająco, a także ochronnie na narząd wzroku. Stosuje się go w chorobach zapalnych skóry oraz błon śluzowych jamy ustnej i gardła.
Nagietek lekarski warto wysiać blisko warzywnika, chroni bowiem zasiewy przed pasożytami, m.in. śmietką. Nagietek to wspaniałe ziółko kosmetyczne pomagające oczyszczać i pielęgnować skórę i włosy. Znaczenie lecznicze mają głównie kwiatki pomarańczowe.
Zbiór: w porze kwitnienia nagietka- od końca czerwca do późnego lata,
Co zbieramy: koszyczki, czyli tzw. łebki, czasem same płatki,
Surowcem leczniczym jest koszyczek kwiatowy oraz całe ziele. Kwiaty i kwitnące ziele zbiera się zaraz po rozkwitnięciu i suszy w temperaturze 35 stopni. Kwiaty zbiera się w koszyczkach, nie trzeba obrywać samych płatków. Wyciąg z nagietka zawarty jest w wielu produktach kosmetycznych i dermatologicznych, ze względu na silne działanie przeciwzapalne.
Koszyczki nagietka zawierają:
- olejek eteryczny – 0,02-0,04%,
- flawonole- pochodne izoramnetyny i kwercetyny,
- glikozydy rambetyny,
- karotenoidy: likopen, rubiksantyna,
- saponozydy trójterpenowe: kalendulozyd A i B, (silnie przeciwzapalne)
- sole mineralne: miedź -7,4 mg/kg, magnez, tlenek wapnia – 8,7 g/kg, potas – 20,2 g/kg, sód – 0,31 g/kg, pięciotlenek fosforu – 6,6 g/kg, żelazo – 133 mg/kg, mangan – 48 mg/kg, cynk – 23 mg/kg, molibden – 0,43 mg/kg,
- alkohole trójterpenowe: faradiol, kalenduladiol, arnidiol,
- fitosterole: stigmasterol, beta-sitosterol,
- kwasy: ferulowy, kawowy, salicylowy,
- gorycz – kalendynę – 0,01%,
- garbniki -ok. 8-9%,
- śluzy, żywice, amyrynę i in.
Działanie:
- przyśpiesza gojenie ran i ziarninowanie (okłady z naparów, maść nagietkowa)
- owrzodzenia, oparzenia, odmrożenia
- przeciwrzęsistkowe (pierwotniakobójcze), (nasiadówki z naparu, preparaty dopochwowe)
- przeciwbakteryjnie,
- przeciwzapalne,
- przeciwwirusowe,
- żółciopędne,
- moczopędne,
- rozkurczowe,
- uspokajające,
- przeciwnowotworowe,
- odtruwające, poprawiające przemianę materii i wypróżnienia;
- reguluje miesiączkowanie;
- pobudza apetyt, przyśpiesza trawienie
Wskazania:
zewnętrznie: rany, w tym trudnogojące się, oparzenia, odparzenia, wybroczyny, owrzodzenia, wysypki, pokrzywka, liszaje, stany zapalne skóry, zapalenie spojówek i gałki ocznej, nadmierne łzawienie, swędzenie, stany zapalne jamy ustnej, stany zapalne pochwy i warg sromowych (okłady z naparu: 2 łyżki kwiatu na szklankę wrzątku) , upławy,
wewnętrznie: menopauza, nerwice wegetatywne, zaburzenia sercowe, reumatyzm, skąpomocz, obrzęki, wysięki okołostawowe, obrzęk powiek, kamica moczowa, osłabienie pochorobowe, choroby alergiczne, pomaga bardzo przy astmie, pyłkowicy, zapaleniu spojówek (okład z tej mieszanki 5 minutowy 3 razy dziennie z jednoczesnym piciem naparu, choroby zakaźne, nowotwory
PRZETWORY Z NAGIETKA ( o przetworach i preparatach z roślin więcej TU):
Napar: 3 łyżki kwiatów zalać szklanką wrzątku, pozostawić na 15 minut, odcedzić, pić 2-3 razy dziennie po 150-200 ml, naparem przemywamy oczy w zapaleniu spojówek, podrażnieniach i zaczerwinieniu
Odwar: 3 łyżki kwiatów zalać 2 szkalnkami wody, gotować 10 minut na małym ogniu, odstawić na 15 minut, przecedzić i popijać tak jak napar
Nalewka: pół szklanki suszonych kwiatów zalać 250 ml wódki, zostawić na 14 dni, przecedzić. Pić 3-4 razy dziennie po łyżeczce w 50 ml wody. Nalewką mozna po rozcieńczeniu 1 łyżka/200 ml wody przemywać razy lub pędzlować pleśniawki
Alkoholatura zimna: pół szklanki świeżych zmielonych kwiatów zalać 250 ml wódki, wytrawiać 14 dni, przefiltrować. Stosować jak nalewkę.
Alkoholatura gorąca: 100 g świeżego ziela lub kwiatów zalać 300 g gorącej wódki, 14 dni wytrawiać, przefiltrować.
Zażywać z miodem lub sokiem przy grypie, przeziębieniu, anginie, w chorobach skórnych minimum przez 1 miesiąc, po 5 ml w 1-2 łyżkach miodu.
Maść nagietkowa: 2 garście suszonych lub świeżych koszyczków nagietka, kostka tłuszczu: smalcu gesiego, oleju kokosowego lub masła shea. Olej rozpuścic, dodać płatki, ostudzić. Gdy ostygnie podgrzać tylko na tyle aby móc odcedzić tłuszcz od płatków, przechowywać w lodówce.
Olej nagietkowy – 1 szklankę suchych lub świeżych kwiatów zmielonych zalać 100-150 ml oleju winogronowego, kukurydzianego, lnianego lub oliwy o temperaturze 50-60 stopni wytrawiać 14 dni, przefiltrować i bardzo dobrze odcisnąć.
Popijać 2-3 razy dziennie po 1-2 łyżki w wyżej wymienionych chorobach wewnętrznych i skórnych, stosować zewnętrznie do przemywania i oczyszczania skóry zdrowej – do demakijażu, oczyszczania skóry twarzy, oraz do chorej: okładów, przemywania, odkażania.
Olej nagietkowy można zastosować jako maseczkę kosmetyczną przy suchości skóry, trądziku i zwiotczeniu skóry: gazę zmoczyć w oleju nagietkowym obficie i nałożyć na twarz, szyję, dekolt na 30 – 45 minut, po czym zastosować delikatny masaż skóry, do kąpieli olejowych włosów przy ich zniszczeniu zabiegami fryzjerskimi, suchości oraz przy łupieżu suchym.
Ocet nagietkowy – pół szklanki suchych lub świeżych zmielonych kwiatów zalać 150 ml octu spożywczego lub jabłkowego, wytrawiać 14 dni, odcedzić.
Stosować do płukania włosów po ich umyciu – 1 łyżka octu nagietkowego na pół litra wody, do przemywania twarzy przy licznych wągrach, pryszczach, mokrych wysypkach i łojotoku,
Do płukania jamy ustnej i gardła przy stanach zapalnych- 1 łyżka płynu na 200 ml wody, Do okładów na uderzenia, opuchlizny, wybroczyny, siniaki, czyraki, duże bolesne pryszcze, owrzodzenia i rany, wysięki okołostawowe- 1 łyżka płynu na pół szklanki wody + 1 łyżeczka nalewki arnikowej, gazę, watę lub płótno zmoczyć w płynie, przyłożyć na chore miejsce, przykryć folią i zabandażować na 2 godziny, stosować 3 razy dziennie,
Nafta nagietkowa – pół szklanki świeżych lub suchych kwiatów zalać 200 ml nafty kosmetycznej, wytrawiać 7 dni, odcedzić .
Stosować do przemywania skóry trądzikowej, z wągrami oraz z zapaleniem mieszków włosowych. Wcierać we włosy na 8 godzin przed umyciem, przy wypadaniu, łupieżu, rozdwojonych końcówkach, braku połysku.
źródło:
dr H. Różański