Bluszczyk kurdybanek ( Glechoma hederacea ) działa żółciopędnie, moczopędnie, odtruwająco, oczyszczająco krew, przeciwzapalnie, rozkurczowo, wykrztuśnie, wzmacnia odporność- zwiększa liczbę leukocytów, przyśpiesza tętno poprzez wzmacniający wpływ na serce, reguluje wypróżnienia i przemianę materii. Jest to niska, płożąca się roślinka, która pospolicie i chętnie rośnie i w słońcu i w cieniu, w ziemi żyznej i jałowej, która jeśli pozwoli się jej zapuścić swobodnie korzonki zarośnie miłym dywanem spory obszar. Dawniej nazywano go zaroślaną dziewczynką, bluszczykiem ziemnym, a jako jeden z pierwszych pojawia się tuż po zimie i to z niego przygotowywano pierwszą zupę. Zielony kolor listków zachowuje nawet pod śniegiem. W lecznictwie ludowym juz w Średniowieczu bluszczyk kurdybanek uznawany był za roślinę czyszczącą krew, moczopędną, pobudzającą trawienie i przyśpieszającą przemianę materii. Surowiec stanowi ziele kurdybanka, czyli cała jego nadziemna część. Zbierać warto go ze stanowisk słonecznych, w tych miejscach bowiem gromadzi większą ilość swoich zdrowotnych składników. Bluszczyk kurdybanek jest zielem, które może być stosowane u małych dzieci. Jest zielem, które stosowane jest przeciw zatruciu ołowiem.

Zawarte w bluszczyku związki działają odtruwająco, poprawiają przemianę materii i zwięszają produkcję moczu. Fenolokwasy, flawonoidy i garbniki mają właściwości tworzenia związków chelatowych z niektórymi metalami i w ten sposób umożliwiają ich usuwanie z zółcią i moczem, a terpeny wiążą się z niektórymi węglowodorami. Flawonoidy odpowiedzialne są za działanie przeciwwysiękowe i przeciwzapalne, garbniki działają odkażająco i ściągająco, saponozydy zwiększają diurezę (produkcję moczu).
Przetwory z bluszczyka zaleca się nie tylko w leczeniu zatruć, ale również w celu ochronienia wątroby przed uszkodzeniem toksycznym, zwiększenia wydzielania żółci, normalizacji perystaltyki przewodu pokarmowego oraz trawienia i wchłaniania.

Bluszczyk kurdybanek zawiera:

• olejek eteryczny (bogaty w kamfen, pinokamfen, pinen, mircen, menton, pulegon),
• triterpeny i seskwiterpeny (glechomanolid, glechomafuran, kwas ursolowy, kwas oleanolowy i ich pochodne),
• garbniki (6-7%),
• flawonoidy (kwercetyna, luteolina, apigenina),
• kwasy fenolowe (rozmarynowy, ferulowy, kawowy, syryngowy, waniliowy),
• gorycze,
• glikozydy saponinowe,

• 

Zbiór: od połowy kwietnia do października, optymalna zawartość składników w czasie kwitnienia
Co zbieramy: surowcem jest całe ziele

Działanie:

• żółciopędne,
• moczopędne,
• odtruwająco
• przeciwzapalne,
• tonizujące,
• rozkurczowe,
• wykrztuśne,
• wzmacnia odporność- wzmaga leukopoezę, przez co wyraźnie zwiększa liczbę leukocytów,
• przyśpiesza tętno poprzez wzmacniający (kardiotoniczny) wpływ na serce,
• reguluje wypróżnienia i przemianę materii,
• zwiększa zapotrzebowanie organizmu na tlen poprzez przyśpieszenie oddechów (oddychanie staje się głębokie i pełne, a zarazem odbywa się szybciej),
• zwiększa wydzielanie soku żołądkowego, śliny i soku trzustkowego; polepsza trawienie,

Wskazania:

• obniżona odporność,
• choroby układu oddechowego, katar, kaszel,duszności,
• zawroty głowy i szum w uszach,
• choroby skórne (okłady z naparu),
• kamica moczowa i żółciowa,
• skąpomocz,
• zastoje żółci,
• choroby wątroby,
• skurcze jelitowe i żołądka,
• zaburzenia trawienia (wzdęcia, odbijanie, burczenie i przelewanie w jelitach, zła perystaltyka jelit),
• niedokwaśność treści żołądka, brak apetytu, zaparcia, zaburzenia metaboliczne,
• biegunki,
• przeziębienie, gorączka,
• choroby trzustki
  

PRZETWORY Z KURDYBANKA ( o przetworach i preparatach z roślin więcej TU):

Napar: 2 łyżki suszu zalać 2 szklankami wrzącej wody, odstawić na 20 minut, przecedzić. Pić 3-4 razy dziennie po 200 ml
dzieci wg dr Różańskiego: niemowlęta ważące 3 kg – 8-9 ml, 4 kg – 11 ml, 5 kg – 14 ml, 7 kg – 20 ml, 3-4 razy dziennie dzieci: 1 rok – 25 ml, 3 lata – 40 ml, 7 lat – 68 ml, 10 lat – 90 ml,

Nalewka kurdybankowa – 1/2 szklanki suchego ziela zalać 400 ml wódki, macerować 14 dni, przefiltrować. Zażywać 3-4 razy dziennie po 1-2 łyżeczki w 50 ml wody.

Intrakt – 1/2 szklanki świeżego ziela przemielonego przez maszynkę lub drobno posiekanego zalać 400 ml gorącego alkoholu 40-60%, macerować 10 dni, przefiltrować. Zażywać 3-4 razy dienie po 10 ml;

Syrop kurdybankowy – świeże ziele przepuścić przez sokowirówkę, do 100 ml soku wlać 100 ml miodu, dodać 100 g cukru, dodać cynamon oraz sok z 1 cytryny, wymieszać. Zażywać 3-4 razy dziennie po 1-2 łyżki. Syrop kurdybankowy to znakomity lek dla dzieci – podawać 2 łyżeczki tego preparatu 4 razy dziennie, działa on silnie wzmacniająco i wykrztuśnie.

Miód bluszczykowy: suche ziele zmielić w młynku do kawy, na 1 płaską łyżeczkę zmielonego kurdybanka dodać 2 łyżki miodu oraz 10 kropli wódki lub gliceryny, wymieszać. Zażywać 3 razy dziennie po 1 łyżce., dzieciom podawać 1-2 łyżeczki miodu 3-4 razy dziennie.

Zawiesina bluszczykowa: na każdą 1 łyżkę czubatą sproszkowanego ziela dać 5 łyżek gliceryny, 3 łyżki miodu i 2 łyżki dowolnego soku owocowego, wszystko wymieszać. Przed zażyciem wstrząsnąć zawiesiną. Pić 2-3 razy dziennie po 3 łyżki w osłabieniu, rekonwalescencji, chorobach zakaźnych, zaparciach, otyłości i zaburzeniach trawiennych, kaszlu.

Dr Różański proponuje też mieszankę ziół do zatosowania w obniżonej odporności, zbyt niskiej liczbie limfocytów we krwi, zatruciach, zaburzeniach trawienia, chorobach wątroby, nerek i pęcherzyka żółciowego oraz trzustki, zaparciach, ogólne osłabieniu,

• ziele bluszczyka kurdybanka – 2 łyżki
• ziele lub korzeń mniszka – 1 łyżka
• liść (ziele) pokrzywy – 1 łyżka
• ziele glistnika – 1 łyżka
• liść babki – 1 łyżka

Wymieszać, robić napar: 2 łyżki mieszanki zalać 2 szklankami wrzątku, odstawić na 20 minut, przecedzić. Pić 4 razy dziennie po 200 ml, dzieci; 1 rok – 30 ml, 3 lata – 40 ml, 7 lat – 68 ml, 10 lat – 90 ml, po 3-4 razy dziennie. 

BLUSZCZYK KURDYBANEK W KUCHNI:

Ziele bluszczyka kurdybanka jest lekko korzenne w smaku, i ma przyjemny zapach. Świeże listki bluszczyka dodać można do jajecznicy, omleta, zapiekanki z ziemniaków lub mięsa, ze względu na świetną rozpuszczalność w tłuszczach, bluszczyk warto dodawać do serów twarogowych i wędzonych, do smarowideł, sosów, można je ugotować jak szpinak z cebulą i czosnkiem, warto je dodać do zup i sałatek.

Masełko z kurdybanka:

• kostka masła
• szklanka drobno pociętego, świeżego kurdybanka

Masło klarujemy, tzn. przez godzinę podgrzewamy na maleńkim ogniu. Na dole zbiera się biaława masa, którą docelowo wyrzucimy, szumowinę z wierzchu po lekkim ostudzeniu z łatwością zdejmiemy łyżką, a to co pozostanie to czyste, klarowane masło. Gdy jest mocno wystudzone, ale jeszcze płynne, czyli ma około 40 stopni, przekładamy je do słoika, dodajemy rozdrobnione ziele (zamiast kurdybanka mogą to byc inne zioła, np. szałwia, czosnek niedźwiedzi, tymianek, bazylia, imbir, nagietek…), i pozostawiamy na noc. Następnego dnia podgrzewamy słoik w kąpieli wodnej – wstawiamy słoik do garnka z wodą i podgrzewamy aż masełko zrobi się wyraźnie płynne. Ważne jest, aby nie przekraczało 40 stopni, pamiętajmy bowiem, że powyżej tej temperatury ulatują dobroczynne olejki eteryczne, o które przecież nam tu chodzi. Masełko przecedzamy i przechowujemy jak klasyczne masło 🙂

Zupa z kurdybanka:

• 1 por
• 3 ziemniaki
• 2 marchewki
• szklanka posiekanego, świeżego ziela kurdybanka
• 500 ml bulionu warzywnego lub wody
• sól, pieprz, mielona kolendra, szczypta papryki
• 4 łyżki śmietany do zup

Na masełku lub oliwie zeszklij por, potem dodaj marchewkę i pokrojone w kostkę lub talarki ziemniaki, wlej bulion i gotuj warzywa do miękkości, na koniec dodaj bluszczyk, przyprawy i pogotuj minutę, po zdjęciu z ognia dodaj śmietanę i gotowe 🙂

Zupa z ziemniaków z bluszczykiem kurdybankiem

• 5-6 ziemniaków,
• 1 spora cebula,
• 1 pietruszka,
• 2 marchewki,
• 4 ząbki czosnku,
• sól, pieprz, szczypta kminku,
• szklanka posiekanych listków bluszczyka,
• litr bulionu,
• łyżka masła,
• śmietana opcjonalnie lub ser tarty

Na maśle zeszklić cebulę, dodać marchewkę i pietruszkę, chwile smażyć mieszając. Obrane ziemniaki umyć, pokroić w kostkę, dorzucić do garnka, dodać gorący bulion, przyprawy, po czym gotować około 20 minut. Dodać poiekane listki kurdybanka i przeciśnięte ząbki czosnku, wymieszać, doprawić solą i pieprzem. Można przed podaniem posypać tartym serem, najlepiej parmezanem, lub zaprawić śmietaną do zup 🙂

Sałatka z nowalijek polnych

• pęczek rzodkiewek z natką,
• 1 duży ogórek,
• pęczek cebulki,
• 2 łyżki liści bluszczyka kurdybanka,
• łyżka liści krwawnika,
• pół szklanki jogurtu,
• 2 łyżki majonezu,
• sól, pieprz, cukier

Rzodkiewki, ogórka i cebulę pokroić w plasterki, natkę rzodkiewki i  szczypiorek drobno posiekać, dodać listki bluszczyka i połączyć. Wymieszać majonez z jogurtem, solą pieprzem i cukrem, zalać sałatkę, dokładnie wymieszać, posypać posiekanymi listkami krwawnika (opcjonalnie).

Omlet z bluszczykiem

• 3 duże ugotowane ziemniaki,
• pół szklanki liści bluszczyka kurdybanka,  
• 1 duża cebula,
• 3 jajka,
• sól, pieprz,
• 4 łyżki groszku konserwowego (opcjonalnie),

Cebulę i ziemniaki obrać, pokroić w cienkie plastry, zeszklić cebulę i chwile smażyć mieszając, po czym dodać ziemniaki pokrojone w plastry i obsmażyć okolo 5 minut. Jajka roztrzepać z drobno posiekanym bluszczykiem, solą i pieprzem, wlać na patelnię, po minucie wrzucić groszek, po czym przykryć i smażyć do ścięcia jajek.

źródła:
http ://www.rozanski.ch/fitoterapia1.htm
dr Czesław Bańkowski, dr Jan Serwatka: Pożyteczne chwasty. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1977, s. 18‒19
Tadeusz Traczyk: Rośliny lasu liściastego. Warszawa: PZWS, 1959
Geoff Burnie i inni: Botanica. Rośliny ogrodowe. Könemann, 2005
http://ziolowawyspa.pl/bluszczyk-kurdybanek-w-kuchni/